Rodo a wizerunek osoby

            Po wejściu w życie rozporządzenia pojawiły się interpretacje odnośnie wizerunku osób umieszczonych na fotografiach artystycznych, portretach, uczestnikach imprez, osobach publicznych, fotografiach młodzieży szkolnej podczas uroczystości szkolnych, nagraniach video, transmisjach online jakoby stanowiły one dane osobowe zakwalifikowane do danych biometrycznych. Pojawiło się również mnóstwo niepotrzebnych wątpliwości odnośnie tego jak dalej wykonywać pracę fotografa i filmowca bez naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych? 
         Pytania jak administrować danymi osobowymi i jak je zabezpieczać? Czy i o czym należy poinformować przed wykonaniem zdjęcia? Czy konieczne jest uzyskanie zgody osoby fotografowanej na przetwarzanie jej danych osobowych? Jak i czy ich zbiór należy gdzieś zgłosić? Czy taka zgoda wymagana jest od każdego uczestnika imprezy sportowej, masowej i gościa weselnego? Czy w odniesieniu nowych przepisów można pochwalić się wykonanymi fotografiami na swojej stronie www, fanpage na portalach Fb, Twitter czy Instagram,  swoim portfolio w Internecie, na płycie CD czy DVD? Na te i inne pytania postaram się udzielić rzeczowej opartej na przepisach prawa odpowiedzi. 

W myśl RODO danymi osobowymi są bowiem wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej. Z kolei przetwarzaniem danych osobowych są wszelkie operacje wykonywane na takich danych, w tym ich zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie. 

Fotografie są częściowo wyłączone spod obowiązków rozporządzenia o ochronie danych osobowych osób fizycznych (RODO). 
Warto powiedzieć, że już przed wejściem w życie rozporządzenia obowiązywały nas przepisy polskiej ustawy
 o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r, która nie różniła się aż tak bardzo od przepisów RODO jeśli chodzi o fotografie osób czy też wizerunek utrwalony na nośnikach pamięci. Obecnie zastąpiona została nową ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.

W odniesieniu do fotografii zacytuję istotny dla fotografików i filmowców motyw 51 rozporządzenia. 
51. Przetwarzanie fotografii nie powinno zawsze stanowić przetwarzania szczególnych kategorii danych osobowych, gdyż fotografie są objęte definicją „danych biometrycznych” tylko w przypadkach, gdy są przetwarzane specjalnymi metodami technicznymi, umożliwiającymi jednoznaczną identyfikację osoby fizycznej lub potwierdzenie jej tożsamości. Takich danych osobowych nie należy przetwarzać, chyba że niniejsze rozporządzenie dopuszcza ich przetwarzanie w szczególnych przypadkach, przy czym należy uwzględnić, że prawo państw członkowskich może obejmować przepisy szczegółowe o ochronie danych dostosowujące zastosowanie przepisów niniejszego rozporządzenia tak, by można było wypełnić obowiązki prawne lub wykonać zadanie realizowane w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi. Oprócz wymogów szczegółowych mających zastosowanie do takiego przetwarzania, zastosowanie powinny mieć zasady ogólne i inne przepisy niniejszego rozporządzenia, w szczególności jeżeli chodzi o warunki zgodności przetwarzania z prawem. Należy wyraźnie przewidzieć wyjątki od ogólnego zakazu przetwarzania takich szczególnych kategorii danych osobowych, m.in. w razie wyraźnej zgody osoby, której dane dotyczą, lub ze względu na szczególne potrzeby, w szczególności gdy przetwarzanie danych odbywa się w ramach uzasadnionych działań niektórych zrzeszeń lub fundacji, których celem jest umożliwienie korzystania 
z podstawowych wolności.

Zapis ten ma bardzo duże znaczenie, gdyż w sieci pojawiło się szereg interpretacji, że wszystkie zdjęcia z wizerunkami osób stanowią dane biometryczne. Pojawiły się firmy sprzedające wzory druków zgód na przetwarzanie danych biometrycznych, oferujące szkolenia dla fotografów, filmowców.  
W tym przypadku odnieść się tu należy do definicji danych biometrycznych, która opisana jest bardzo precyzyjnie w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych 
Zgodnie z art. 2 Ilekroć w ustawie mowa jest o: 
pkt 1) danych biometrycznych - należy przez to rozumieć wizerunek twarzy i odciski palców umieszczone 
w dokumentach paszportowych w formie elektronicznej;
Art. 4 pkt 14) RODO Dane biometryczne oznaczają dane osobowe, które: 
- wynikają ze specjalnego przetwarzania technicznego, 
- dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej oraz 
- umożliwiają lub potwierdzają jednoznaczną identyfikację tej osoby, takie jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne. 
Na szczęście jedynie część osób uważa, że w przypadku fotografowania osób powinniśmy uzyskać zgodę fotografowanego na piśmie. Podzielam to zdanie jedynie w przypadku gdy planujemy publikować wizerunki osób w mediach społecznościowych stronach www itp jak również w celach komercyjnych.
 
Moim zdaniem nie jest to absolutnie konieczne, gdy wykonujemy usługę foto-video dla zleceniodawcy do jego celów prywatnych.

 
Jeżeli nie dysponujemy wyraźną zgodą, np. w formie pisemnej, ale nie mamy także do czynienia z zastrzeżeniem, że rozpowszechnianie wymaga takiej zgody, również zezwolenie nadal nie jest konieczne, również jeżeli osoba fotografowana otrzymała umówione honorarium za pozowanie. Zatem jeżeli osoba, którą fotografujemy, a która otrzyma z tego tytułu zapłatę, nie zastrzegła sobie, że przed rozpowszechnieniem zdjęć chce je zobaczyć, zaakceptować i dopiero wtedy zezwoli na rozpowszechnianie, zezwolenie takie nie jest konieczne.

Dodamy, że pojęcie wizerunku w polskim prawie określone zostało w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i pokrewnym. 

Orzecznictwo sądów określa wizerunek jako wytwór materialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby lub osób. Stanowią więc wizerunek portrety malarskie, szkice, karykatury jaki i omawiane fotografie, czy fotografie retuszowane, zmieniające nieco lub nawet znacznie rysy twarzy czy nawet całą postać osoby fotografowanej.

Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Może być ona wyrażona w różnej formie:

-pisemnie,

-ustnie,

-notarialnie.

 

Zgoda powinna zawierać czas trwania na rozpowszechnianie. Zgoda może być odwołana w dowolnym momencie, co powinno być określone w umowie. Osoba wyrażająca zgodę powinna być oczywiście świadoma formy przedstawienia swojego wizerunku oraz miejsca i okresu jego publikacji. W przypadku braku uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku, osoba która na nim widnieje domagać może się zaniechania takiego działania. Osoba dopuszczająca się naruszenia powinna dopełnić czynności, które są niezbędne do usunięcia jego skutków.

​